Tên di sản : Từ đường họ Hoàng Văn

Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa

Loại di sản : Di tích kiến trúc nghệ thuật

Sô quyết định : Số 4188/QĐ-VHTT

Giới thiệu

Theo lời kể của các cụ cao niên trong dòng tộc và theo “Hoàng gia phả ký” thì Từ đường họ Hoàng Văn được xây dựng từ khi có ông Vinh Tuyên về ngụ cư ở giáp Đại Lộc, huyện Cổ Đằng, về sau lại chuyển đến ngõ Uy Lộc rồi lại chuyển về ngõ tây đất bản Giáp được 4 đời, về sau vợ ông Đình Huyên mời thầy địa lí về tìm đất, từ đường họ Hoàng Văn lại chuyển vệ ngõ Giáo Liêm, thôn Thượng, xã Phú Vinh và tồn tại cho đến ngày nay.

Từ đường trước đây được xây dựng khá khang trang, bề thế trên một khuôn viên rộng và đẹp.

Sau phong trào Cần Vương (1886), giặc Pháp trở về đàn áp bắn giết nhân dân, chúng đã đốt cháy nhà thờ Hoàng Văn để trả thù ông Hoàng Văn Giám cấu kết với nghĩa quân Cần Vương dùng nhà thờ làm nơi hoạt động chống lại chúng.

Về sau, con cháu dòng họ cùng toàn thể nhân dân đã tôn tạo, xây dựng lại nhà thờ ngay trên thửa đất nhà thờ cũ trước đây đã bị Pháp đốt. Hiện nay, trên thượng lương nhà thờ chúng tôi còn thấy đề một dòng chữ “Thành Thái thất niên tuế thứ canh tý sóc sơ bát nhập lương thời kiến trụ thượng lương đại cát” tức là thứ bảy, ngày 8 năm Thành Thái tức năm Canh tý dựng thượng lương đại cát.

Từ đường được xây dựng theo kiểu nhà tứ trụ, kiểu nhà truyền thống miền trung kiểu 3 gian 2 chái bao gồm 4 hàng chân cột, 2 cái cột và 2 cái cột quân thiết kế theo kiểu chống rường kẻ bẩy, lối mẹ tròn con tròn, cửa bích bàn. Nối liền với dãy nhà tiền đường là một gian hậu cung nơi bài trí, bài vị các đồ thờ. Hai dãy nhà được liên kết với nhau tạo thành chữ T. Đây là kiểu kiến trúc mà chúng ta thường gặp, ở những nhà thờ có kích thước vừa và nhỏ phù hợp với ý tưởng thẩm mĩ của nhân dân trong bố cục không gian cho phép.