Tên di sản : Thái Miếu nhà Hậu Lê
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : 2861/ QĐ - BTBVH
Giới thiệu
Đây là ngôi đền dựng để thờ các vua Lê và Hoàng Hậu. Ban đầu trong điện chỉ có đặt các tượng và bài vị của các Vua và Hoàng Hậu, nhưng do quá trình lịch sử nhân dân địa phương đã du nhập thêm một số yếu tố tín ngưỡng khác.
Hiện tại đền gồm có: nghênh môn và phần điện gồm 2 nếp:
Nhà gồm có 3 gian, hai mái. Phía bên ngoài lợp bằng ngói nứa thông thường. Trên bờ đất, bờ nóc, các đầu nóc đã được sửa chữa lại. Phía bên trong gồm 4 hàng cột chiều ngang nối hàng 3 chiếc: Ba hàng cột chiều dọc, mỗi hàng 4 cột. Toàn bộ có 12 cột bằng gỗ lim chống đỡ toàn bộ hệ thống phía trên của nhà. Cột có nhân tảng đá.
Dưới nền được lát bằng nhiều loại gạch có hình dáng và kích thước khác nhau.
Cửa nghênh môn là bức bình phong mới được xây dựng lại và một sân rộng trước toàn diện to và bề thế.
Công trình kiến trúc gồm hai tòa nhà ghép lại với nhau. Ngôi nhà trước thường gọi là “tiền điện” làm 7 gian. Bộ mái điện được lợp lại ngói mũi hài, to, dày 1,5cm x 40cm độ dài.
Ngôi nhà chính điện cũng gồm 7 gian.
Tiền điện: Gian giữa được thời chung các vị thần: gồm một bát hương bằng sứ, một lư hương bằng đất nung bằng đồ mới.
Gian bên phải thần Thánh Mẫu: gồm có 4 pho tượng có từ thời nhà Lê được sơn son thếp vàng. Theo di tích thì trong 4 pho tượng này có 1 tượng có nguồn gốc là Thái Lan, một tượng thánh Mẫu Lào, được sơn son thếp vàng.
Ở bên trái là gian giữa là một bệ thờ phật, được cấu tạo thành ba bậc: gồm 5 pho tượng Phật, một tượng phật trên cùng ngồi trên búp sen và hai vị ở hàng thứ 2 và hai ở hàng cuối cùng. Toàn bộ 5 pho tượng này đều được sơn son thếp vàng từ xưa.
Ngoài hiên cửa tiền điện những con giống được bố trí dọc theo các cột hiên, gồm 2 con sâu to bằng gỗ có chiều cao 1,2m sơn đỏ. Hai con cá sấu nhỏ có chiều cao 60cm, sơn đỏ và 1 con cá sấu nhỏ bằng đá toàn bộ những con tống này đều được chạm trổ đẹp, tinh vi.
Trong chính điện: ở gian giữa, xây hai bàn thờ, bàn phía ngoài, thờ “hội đồng” các quan lại. Phía trong là tượng Lê Thái Tổ, được đường trong biểu tán, sơn son thếp vàng.
Kề gian giữa ở bên trái là bức tượng bằng gỗ sơn son thếp vàng, ngồi trên tòa sen đó là tượng Lê Thánh Tông và ba bài vị là Lê Trang Tông, Lê Huyền Tông, Lê Túc Tông, đây cũng là những tượng và bài vị được đưa về từ Lam Kinh.
Bên phải kề gian giữa là hai bài vị: Mục Tông Hoàng đế và Úy Tông Hoàng đế.
Một chiếc chuông đồng nặng 100kg, đúc khá đẹp, quai chuông hình rồng. Ngoài những bài vị bên trong tiền điện và chính điện.
Một bệ thờ bằng đá có kích thước 30 – 40cm có chân.
Bốn bệ thờ bằng đá có chân quỳ, kích thước 60 x 40cm.
Hai bệ thờ bằng đá có chân quỳ kích thước 70 x 30 cm.
Ba cột cờ bằng đá hình trụ.
Hai tấm bia công đức: Bia bên phải có kích thước 11,1cm x 62 x 15cm.
Bia bên trái: 113 x 75 x 17cm có niên đại Thành Thái 1889.
Toàn bộ cảnh quan trước đây bao gồm Nghênh Môn hai bên sân điện là nhà Tả Vu và Hữu vu, qua bức bình phong ở sân điện là điện thờ có 2 lớp.