Tên di sản : Nhà Thờ Họ Lê Sĩ
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : 4798/QĐ-UBND
Giới thiệu
Đến tham quan khu di tích theo thứ tự từ ngoài vào có các công trình: Cổng - Sân và Nhà thờ.
Cổng: Cổng nhà thờ được mở ra phía trước theo hướng nam, nằm sát đường liên thôn được xây bằng gạch với hình thức trụ biểu, bên ngoài trát vôi vữa (kích thước 35 x 35cm); có kích thước chiều cao 2,2m; chiều rộng 1,5m; cổng được mở hai cánh bằng sắt.
Qua cổng và cây cầu nhỏ được xây bằng bê tông bắc qua ao nhà thờ là đến sân nhà thờ.
Sân: Có kích thước chiều dài 8,1m; chiều rộng 6,5m, được lát gạch bát màu đỏ, xung quanh xây tường rào thấp bằng gạch, trên đỉnh các cột trụ, có gắn các búp sen bằng sứ. Ở trên sân có Bia đá làm bình phong và Bia đá hình trụ.
Bình Phong: Có kích thước chiều dài 1,23m; dày 0,12m; chiều cao 1,62m; mặt ngoài của bình phong đắp chữ Phúc, phía dưới góc bia đá ghi thời gian trùng tu nhà thờ họ Lê Sĩ.
Bia đá: Cấu trúc hình trụ vuông, có kích thước chiều cao 1,5m gồm có đế bia, thân bia và chóp bia (trong đó đế bia cao 0,20m, vuông 0,63m; thân bia cao 0,8m, vuông 0,44m; chóp bia cao 0,24m, vuông 0,28m); 3 mặt bia khắc chữ Hán và 1 mặt khắc ch�� Pháp và chữ Quốc ngữ). Đây là bia mộ cụ Lê Ngọc Quang.
Nhà thờ:
Về kết cấu kiến trúc: Nhà thờ được cấu trúc bởi 2 vì kèo bằng bê tông giả gỗ tạo thành 3 gian, phía trước quá giang gác tường, hàng chân cột phía sau tạo thành mái sau, tường hồi bít đốc. Ở phía ngoài cấu trúc hai tầng 8 mái, đỉnh mái là rồng chầu mặt nguyệt, bờ dải đắp vuông tạo gờ chỉ, xung quanh 3 mặt có hiện. Về kích thước nhà thờ có chiều dài 9m, chiều rộng lòng nhà 4,55m; gian giữa rộng 2m, hai gian bên mỗi gian rộng 1,3m; chiều rộng từ tường hậu đến cột sau rộng 1,1m; chiều rộng từ cột sau đến tường long cốt trước rộng 2,65m. Chiều cao từ nền nhà đến thượng lương là 4,5m. Hiện trước có kích thước chiều rộng 1,8m, chiều dài 9m, với 4 cột hiện bằng bê tông (chu vi cột 0,67m, chiều cao cột 3m, chân tảng cao 0,23m, vuông 0,38m), hai hiên hồi có kích thước bằng nhau với chiều rộng 1,2m, chiều dài 6,5m; bên ngoài được xây tường hoa gắn con tiện bằng bê tông, bên trên tường hoa dựng một hàng dọc với 3 cây cột bê tông để đỡ phần mái.
Nhà được trổ ba cửa ra vào tạo cho ngôi nhà sáng, thoáng mát và thuận tiện trong dịp cúng tế. Cánh cửa được làm bằng gỗ lim theo kiểu panô: cửa giữa có kích thước chiều cao 2,3m; chiều rộng 1,3m, gồm hai cánh, mỗi cánh rộng 0,63m. Hai cửa bên cao 2,3m, mỗi cửa có 1 cánh, rộng 0,83m. Trong nhà được mở 2 cửa sổ ở tường hồi phía đông và phía tây, mỗi cửa có kích thước chiều cao 1,45m; chiều rộng 1,3m, bên trong làm bằng song gỗ, bên ngoài là cánh cửa làm bằng gỗ lim.
Phần mái bên trong nhà: được đổ bằng bê tông, bên ngoài dán ngói Hạ Long.
Phần ngăn cách giữa mái trên và mái dưới là cổ diêm; xung quanh cổ diêm được bố trí các ô thoáng vuông, bên trong ô thoáng này được trang trí các đường triện xung quanh và hình hoa chanh bên trong đường tròn.
Ngoài nhà thờ còn có một Bia đá có kích thước chiều dài 1,23m, chiều rộng 47cm; thân bia cao 1,4m, rộng 1,05m, dày 18cm; chóp bia cao 18cm, rộng 55cm. Bia cấu trúc hình chữ nhật, hai mặt khắc chữ Hán, riềm bia trang trí hình cánh sen, trán bia trang trí hình rồng chầu nhật. Bia đá này được dựng trước sân nhà ông Lê Sĩ Cừ, nằm trong khuôn viên của nhà thờ xưa, gần ngôi nhà thờ hiện nay.
Bài trí đồ thờ:
Tại nhà thờ họ Lê Sĩ có 3 bàn thờ.
Bàn thờ ở gian giữa gồm hai lớp: lớp thứ nhất (phía trong cùng) là hương án có kích thước chiều cao 1,22m, chiều rộng 0,75m, chiều dài 1,4m; bên trên đặt ngai thờ, hai lọ hoa; Lớp thứ 2 là hương án có chiều dài 1,75m; chiều rộng 0,8m; chiều cao 1,2m; ở đây đặt lư hương đồng, hai hạc đồng, hai chân nến đồng, bát hương sứ, hai lộc bình loại nhỏ và 2 mâm bồng. Phía bên ngoài là bát hương và 2 lộc bình sứ loại nhỏ. Đây là bàn thờ ông tổ của dòng họ Lê Sĩ (Lê Sĩ An).
Gian bên Hữu (tính từ trong ra) là bàn thờ được làm bằng gỗ có kích thước chiều dài 0,96m; chiều rộng 0,55m; chiều cao 1,07m; Trên bàn thờ đặt bát hương sứ, 1 lư và 2 chân nến đồng, 1 lọ hoa, 1 lộc bình; đây là nơi thờ các bà vợ của các ông chi trưởng trong dòng họ.
Gian bên Tả là bàn thờ được làm bằng gỗ có kích thước chiều dài 0,96m; chiều rộng 0,55m; chiều cao 1,07m; Trên bàn thờ đặt bát hương sứ, 1 lư và 2 chân nến đồng, 1 lọ hoa, 1 lộc bình; đây là nơi thờ các ông trưởng của các chi trong dòng họ.
Tại gian giữa nhà thờ còn treo bức Đại tự bằng gỗ có nội dung “Phụ tổ đường” và hai bên cột treo đôi câu đối bằng chữ Hán khắc trên gỗ với nội dung:
Tổ tông công đức thiên niên thịnh;
Tử hiếu tôn hiền vạn đại vinh.
Nhìn chung: Nhà thờ họ Lê Sĩ hiện nay là ngôi nhà mới được xây dựng lại với chất liệu bằng gạch, ngói và bê tông cốt thép. M���c dù không có cấu trúc quy mô nhưng đây là nơi lưu giữ những di vật của các danh nhân, đồng thời cũng là nơi thờ từ những nhân vật tiêu biểu trong lịch sử quê hương, đất nước.