Home

Trang chủ > Di sản văn hóa > Nghè Yên Lạc

Tên di sản : Nghè Yên Lạc

Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa

Loại di tích : Di tích lịch sử

Sô quyết định : Số 2523/QĐ-UBND

Giới thiệu

Di tích lịch sử nghè Yên Lạc tọa lạc hướng Tây, cách trung tâm làng khoảng 100m, nghè tọa lạc ở khu vực bãi mầu giữa không gian yên tĩnh, quy mô kiến trúc nghè hiện nay đã bị mai một không còn giữ được dáng vẻ xưa. Căn cứ vào bố cục, kiến trúc di tích, đối chiếu với các di tích khác trong khu vực, cùng với lời kể của các cụ cao tuổi trong địa phương thì nghè có niên đại khoảng cuối thế kỷ XIX, nghè gồm có 3 gian 2 chái.

Phía trước nghè là sân, sân được lát gạch đất nung (20cm x 20cm), sân dài 10m, rộng 6m, sân cao hơn vườn 50cm.

Qua sân lên bậc tam cấp , bậc tam cấp được bó xếp bằng đá lan giai phiến dài nhất là 1m, phiến ngắn nhất là 0,5m, rộng tam cấp 0,3m, cao mỗi bậc là 0,19m. Chiều cao của nền hậu cung so với sản là 95cm.

Không gian kiến trúc hậu cung nghè:

Nghè gồm 3 gian (4 vì) 2 chái tường hồi bít đốc có kích thước chiều dài từ đông sang tây là: Tường đốc dày 0,23m tường đến vì thứ nhất 1,2m, vì thứ nhất đến vì thứ hai 2,12m, vì thứ hai đến vì thứ ba 3,05m, vì thứ ba đến vì thứ tư 2,15m, vì thứ tư đến tường 1,13m, tường đốc dày 0,23m.

Kết cấu bộ vì đăng đối nhau:

Vì 1 và vì 4 có kích thước cột hiên đến cột cái là 2,1m, cột cái đến cột cái 2,1m, cột cái đến cột quân sau 1,7m, cột quân sau đến tường hậu 0,76m, tường hậu dầy 0,25m.

Kết cấu bộ vì: Cột đá hiên vuông (cả 4 vì đều có cột đá hiên và kích thước đều giống nhau) phía trước được xoi gờ chỉ nổi ở ngoài rộng 3cm, gờ trong rộng 2cm khuôn trong cộng 14cm, phần khuôn cao 1,2m, bên trên và bên dưới cột có một ô vuông mỗi ô cao 18,5cm, rộng 14cm gờ trên dưới mỗi gờ 2cm. Chân tảng vuông cao 26cm rộng 31cm; trên đầu cột là bất đấu gỗ vuông chỗ rộng 28cm, thu dật 2 cấp (gờ) ở vị trí đầu cột rộng 22cm. Liên kết cột hiên với cột cái là xà cò, xà có một đầu nằm trên cột hiên trước đầu kia sàm vào thân cột cái; trên xà cò ở vị trí cột hiên trước là trụ trốn, trụ tròn có đấu trên đấu dưới, một rường dài và một Tường ngắn sàm vào trụ trốn, trên trụ trốn là xà ngang, một đầu gác lên đầu trụ trốn đầu kia sàm vào thân cột cái, trên xà ngang gồm có một cường dài, một trường vừa và hai trường ngắn; tất cả các con rường đều được tạo gờ chỉ đầu các con trường được chạm hình đầu nghê hoá, các nét khoáy tròn đường nét khoẻ khoắn. Từ cột cái trước đến cột cái sau là hệ thống kẻ chuyền, liên kết cột cái với cột cái là câu đầu và xà lòng, trên câu đầu có hai bát đấu đỡ hai trụ tròn, trên hai trụ có hai bát đấu đỡ tường bụng lợn, trên tường có bát đấu đỡ guốc thượng lương. Liên kết cột cái với cột quân sau là xà ngang, từ một cái đến cột quân sau là kẻ chuyền, cột quân sau đến tường hậu là bẩy. Bộ vì này đỡ hoành bằng ván dong từ cột hiên trước lên thượng lương và từ thượng lương đến hết bẩy sau.

Vì 2 và vì 3 có kích thước cột hiên đến cột cái là 2,1m; cột cái đến cột quân sau 3,8m, cột quân sau đến tường hậu 0,76m, tường hậu dày 0,2m, ở hai bộ vì chính này về kết cấu cũng giống như bộ vì thứ nhất, tuy nhiên chỉ khác nhau ở chỗ trốn cột cái sau (mục đích tăng diện tích sử dụng cho công trình), liên kết cột cái với cột quân là quá giang, ở cả hai bộ vì các con rường đều được chạm cả hai mặt, nhưng đầu các con rường ở hai bộ vì này nét chạm đã thay đổi, đường nét chạm nông hơn hai vì một và vì bốn, hoa văn cũng biến thể, đây là hoa văn dây leo ở tất cả các đầu con rường.

Hiên nghè có một con chim phượng bằng đá dài 0,92m, cao đầu 60cm, đuôi cao 20cm.

Bát hương đá có hai tai, phía trước chạm hình lưỡng long chầu nhật, trên thân của bát hương đề niên đại: Năm Tân Mão đời vua Thành Thái (1891).

Hệ thống thờ tự:

Ban thờ hai bên: bên tả thờ quan văn; bên hữu thờ quan võ.

Gian chính giữa hậu cung phía trên (trong) thờ thành hoàng Đương Giang Quản Gia Đô Bác; phía ngoài thờ hội đồng.

Những hiện vật trong di tích:

Hiện vật cổ:

Bát hương đá: 5 cái

Đá lan giai (bậc tam cấp): 16 viên

Đá bậc bến nghề: 30 viên

Chân nến gỗ: 1 cái

Đế cắm lọng đá: 4 cái