Tên di sản : Gác chuông Chùa Trần

Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa

Loại di tích : Di tích lịch sử

Sô quyết định : Số 226/QĐ-VHTT

Giới thiệu

Chùa Trần (tức chùa Phúc Linh) xã Hà Ngọc, huyện Hà Trung. Rất tiếc là toàn bộ quy mô kiến trúc, cảnh quan đã không còn nữa. Do năm tháng, thời gian, chiến tranh và cả nhận thức thiếu khách quan của con người mà ngôi chùa quy mô bề thế chỉ còn là phế tích.

Những công trình kiến trúc như chùa, nhà tổ, phật tượng, hồ, giếng, cây cổ thụ, khuôn viên sân vườn đến tam quan giờ không còn nữa.

Rất may trên khu đất chùa xưa tuy đã hoàn toàn biến dạng và có dân cư lấn chiếm vẫn còn một tầng của gác Chuông và tấm bia đá thời Nguyễn được ẩn dấu trong lùm cây cỏ mọc xum xuê. Ngoài ra cách đó vài chục mét vẫn còn mấy xá bị nhiều tầng (mộ nhà sư) trông còn nguyên vẹn và cổ kính.

Riêng phần còn lại của gác Chuông, khi đến tận nơi chúng ta có thể nhận biết ngay đó là loại gác Chuông hai tầng, tám mái. Ở hai bên là hai lối cầu thang.

Nguyên liệu gác Chuông được làm bằng gạch vồ thời Nguyễn và đã có vữa hồ vôi. Cát và cả mật, giấy bản. Vì vậy, sự kết dính ở những lớp gạch xây rất vững chắc.

Đứng trên tầng 1 của gác Chuông chúng ta vẫn có thể hình dung khái quát toàn bộ địa thế, kiến trúc cảnh quan của khu chùa Trần. Rất tiếc là đã có vài nhà dân lấn chiếm khu vực đất chùa làm cho diện mạo của chùa xưa không còn thấy nữa.

Tấm bia đá thời Nguyễn dựng ngay dưới chân gác Chuông vẫn còn ghi rõ năm trùng tu các hạng mục ở ngôi chùa và ghi tên những người đóng góp công đức.

Tấm bia cũng là một tư liệu quý khẳng định ngôi chùa cổ có từ xa xưa (tức thời Trần) chính là ở đây. Việc trùng tu, tôn tạo cũng dựa trên thế kiến trúc và cảnh quan của ngôi chùa cổ để làm.

Những xá lị nhiều tầng (mộ các sư) còn lại cũng giữ được sự cổ kính của dấu tích ngôi chùa năm xưa.

Mặc dù quy mô kiến trúc của chùa Trần không còn giữ được, nhưng với sự còn lại của gác Chuông – một di tích cổ. Nhưng lại là một di tích Cách mạng quan trọng chứng kiến một sự kiện vô cùng ý nghĩa đó là sự ra đời của Chi bộ độc lập đầu tiên của Hà Trung (10/1930) thì đó cũng là một sự vô giá cần nâng niu, trùng tu, tôn tạo để bảo vệ và phát huy lâu dài cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.

Tấm bia chùa Phúc Linh được dựng thời Nguyễn (ngày 19/8 năm Thành Thái thứ 13 (Tân Sửu – 1902)). Toàn phần dịch nội dung văn bia do các cụ truyền lại; mọi việc khắc trên bia đá cốt để nói rõ công đức ghi tiếng thơm truyền lại về sau.