Tên di sản : Đình làng Vũ Yên
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : 264/QĐ - UBND
Giới thiệu
Về quy mô cấu trúc:
Từ ngoài vào trong di tích gồm có các công trình: Cổng, Sân và Đình.
Cổng: gồm bốn cột nanh hình vuông, ở giữa đắp câu đối chữ Hán.
Hai cột chính có kích thước cao 6,5m, rộng 0,52m x 0,52m; khoảng cách giữa hai cột là 4,5m; trên đỉnh các cột đắp hình bốn con chim phượng.
Câu đối:
Phiên âm:
“Tịnh liệt hồ cao minh, trác nhĩ sở lập
Như tại kỳ tả hữu, quá chi tất xu”
Dịch nghĩa:
(Được liệt vào hàng cao minh, lập đỉnh cao vót
Như [có thần] bên cạnh, đi qua ắt phải đi từ từ)
Hai cột phụ nối liền với hai cột chính bằng tường xây gạch dài 1,8m, cao 1,45m. Kích thước hai cột phụ nhỏ hơn hai cột chính (cao 4,45m, rộng 0,42 x 0,42m); trên đỉnh các cột đắp hình con nghê, ở thân cột đắp đôi câu đối chữ Hán.
Câu đối:
Phiên âm:
“Lộ thượng vãng lai chiếm khởi bích
Đình trung xuất nhập túc kỳ dung”
Dịch nghĩa:
(Du khách vãng lai chiêm ngưỡng dấy lên lòng thành kính
Trong đình xuất nhập phong thái trang nghiêm)
Sân: Qua cổng đình là sân hình chữ nhật, lát gạch bát màu đỏ (25cm x 25cm), diện tích 124,25m2 (chiều dài 17,5m, chiều rộng 7,1m).
Đình: có kiến trúc hình chữ Đinh (J), gồm Tiền đường và Hậu cung.
Tiền đường: nằm ngang so với toàn bộ khuôn viên của di tích. Tiền đường gồm 3 gian, 2 chái. Kích thước chiều dài 15,78m, rộng 7,39m (hiên rộng 0,7m). Từ sân lên nhà Tiền đình bằng hai bậc tam cấp rộng 30cm, lát bằng đá xanh. Hệ thống của nhà Tiền đường gồm 3 cửa bằng gỗ, mỗi cửa có 4 cánh theo kiểu “thượng song, hạ bản”. Kích thước của giữa rộng 2,58m, cao 2,16m; hai cửa bên có kích thước rộng 2,38m, cao 2, 16m. Nền nhà lát gạch bát màu đỏ (25cm x 25cm). Nâng đỡ toàn bộ các vì, kèo và phần mái là hệ thống cột được làm bằng bê tông giả gỗ, gồm 6 hàng chân cột; mỗi hàng 4 cột có đường kính 30cm. Các cột phía trong của mỗi gian được treo câu đối gỗ; phía trên đầu cột gắn các bức cửa võng được chạm trổ cầu kỳ và tinh xảo bằng gỗ. Hệ thống các vì, kèo cũng được làm được làm bằng bê tông giả gỗ theo kiểu chồng rường, kẻ chuyền truyền thống. Hoành tải, rui bằng gỗ, mái lợp ngói liệt và ngói mũi. Bờ nóc đặt gạch hoa chanh, ở giữa đỉnh mái trang trí hình lưỡng long chầu hổ phù; hai đầu gắn hai con kìm; đầu đao cong, trang trí hình lạc long thủy quái và rồng cách điệu.
Hậu cung: gồm hai gian nằm dọc, được xây nối liền với chiều ngang của Tiền đường. Tường hồi xây bít đốc bằng gạch, xi măng, phía trước thông với Tiền đường, các vì, kèo và cột được làm bằng bê tông giả gỗ tương tự như nhà Tiền đường, gồm hai bộ vì, hai hàng chân cột (mỗi hàng bốn cột). Nền lát gạch bát, mái lợp ngói liệt và ngói mũi.
Về hệ thống thờ tự:
Hiện nay, đình Vũ Yên từ ngoài Tiền đường vào Hậu cùng gồm có 3 hương án bằng gỗ.
Hương án thứ nhất từ ngoài vào là ban thờ Hội đồng. Trên hương án đặt một bát hương và các đồ thờ khác như: Lư hương, hạc thờ, chân nến, mâm bồng,...
Hương án thứ hai là ban thờ thần Thành hoàng Cao Sơn tôn thần. Trên hương án đặt một bát hương và các đồ thờ khác như: ống hương, chân nến, mâm bồng,...
Hương án thứ ba giáp với tường hồi Hậu cung là nơi đặt long ngai, thần vị và mũ thờ của vị thần Cao Sơn tôn thần.
Ngoài các đồ thờ tự ở các hương án, đình Vũ Yên còn có các đồ thờ như: ngựa gỗ, bát bửu, chấp kích,...được sắp xếp phù hợp với không gian kiến trúc và cách bố trí thờ tự của một ngôi đình.