Tên di sản : Đình làng Cổ Ninh
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : Số 178/QĐ-UBND
Giới thiệu
Về cấu trúc:
Hiện nay, đền Cổ Ninh toạ lạc hướng Nam trên thửa đất số 613T với diện tích 150m2.
Phía Đông giáp thửa Phía đông giáp nhà Văn hoá làng.
Phía Tây giáp đường liên thôn.
Phía Nam giáp đất khuôn viên nhà Văn hoá làng và đường làng.
Phía Bắc giáp thửa đất số 616T.
(Theo bản đồ địa chính xã Thiệu Vân, Tỉ lệ 1/2000, Tờ số 02, Duyệt ngày 12 - 02 - 1992 UBND huyện Thiệu Hoá).
Theo các cụ cao niên trong làng thì tương truyền xưa kia di tích có kiến trúc kiểu chữ Đinh (J) gồm một ngôi nhà tiền đường 3 gian nằm quay hướng Nam và một ngôi chính tẩm (hậu cung) một gian nằm dọc so với tiền đường.
Kết cấu kiến trúc đơn giản gồm các cột và vì kèo bằng gỗ lim. Hoành, rui, mè bằng gỗ lim. Mái được lợp ngói liệt và ngói mũi.
Sau khi bắn phá vào những năm 1958 – 1964, năm 2000, nhân dân địa phương đã xây dựng lại trên nền đất của đền cũ.
Đền được xây nằm dọc so với thửa đất gồm ngôi nhà một gian kết cấu kiến trúc đơn giản. Diện tích 15,18m2 (kích thước chiều dài 4,6m; chiều rộng 3,3m). Đền được xây tường hồi xung quanh. Phía trên gồm 4 mái được đổ bê tông gián ngói vẩy. Nền nhà được lát gạch bát (22cm x 22cm).
Trước đến là một sân được láng xi măng có diện tích 66m2 (chiều dài 11m; chiều rộng 6m).
Từ sân lên đền bằng 2 bậc tam cấp được làm bằng gạch, láng xi măng. Hai bậc có kích thước tương đương nhau (chiều dài 3,9m; chiều rộng 0,36m; chiều cao 20cm).
Hè được làm nằm ngang so với toàn bộ ngôi nhà, kích thước rộng 1,7m; dài 3,3m. Hai phía đầu hè được làm cuốn vòm thông ra ngoài.
Hệ thống cửa rộng 1,06m; cao 2,12m gồm hai cánh cửa bằng gỗ theo kiểu cửa bức bàn.
Phía trong đền gồm 3 bệ thờ được xây bằng gạch trát hồ vữa.
Về hệ thống thờ tự:
Hiện nay, tại đền Cổ Ninh được bố trí hệ thống thờ tự gồm ba bệ thờ xây liền nhau nằm dọc so với toàn bộ ngôi nhà.
Bệ thứ nhất: Có kích thước cao 1,16m, rộng 0,35m, dài 1,68m. Bên trên đặt long ngai thần Thành Hoàng làng.
Bệ thứ hai: Có kích thước cao 1,1m, rộng 0,5m; dài 1,68m. Bên trên đặt hộp đựng sắc phong, hạc gỗ, mâm bồng và đài chén.
Bệ thứ ba: Có kích thước cao 0,98m, rộng 0,48m dài 1,68m. Bên trên đặt bát hương, cây nến, lọ hoa, ống hương và một số đồ thờ khác.
Di tích mới được tôn tạo lại với kết cấu đơn giản và không gian hẹp nhưng ở đây hệ thống thờ tự đã được bố trí một cách hợp lý và tương đối đầy đủ ý nghĩa của một đền thờ Thành Hoàng làng.
Các hiện vật có trong di tích:
Hiện vật bằng gỗ:
01 long ngai (mới).
01 mâm bồng (mới).
02 cây nến (mới).
02 hạc gỗ (mới).
03 đài chén (mới).
02 ống hương (mới).
02 ống hoa (mới).
01 hộp đựng sắc phong (cổ).
02 ống quyển đựng sắc.
Hiện vật bằng đồng:
01 chiêng đồng (mới): đường kính 40cm.
01 lư hương đồng (mới).
02 hạc đồng (mới).
Hiện vật bằng đá:
02 rùa đá làm đế cắm lọng tàn (bị gãy đầu): Rùa rộng 42cm, dài 55cm; cao 38cm.
Hiện vật bằng vải:
01 bức y môn.
01 lọng tàn.
Hiện vật bằng giấy:
Gồm 05 đạo sắc phong:
Sắc thứ nhất niên hiệu Cảnh Hưng thứ 44 (1783).
Sắc thứ hai niên hiệu Tự Đức thứ 7 (1854).
Sắc thứ ba niên hiệu Tự Đức thứ 33 (1879).
Sắc thứ tư niên hiệu Đồng Khánh thứ 2 (1886).
Sắc thứ năm niên hiệu Duy Tân thứ 3 (1909).
Hiện vật bằng sứ:
02 độc bình (mới).
01 bình đựng rượu (cổ).
01 bát hương (mới).