Tên di sản : Đình Thanh Xá (Cụm di tích Hà Lĩnh)
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di sản :
Di tích kiến trúc nghệ thuật
Sô quyết định : Số 3028/QĐ-UBND
Giới thiệu
Là một công trình kiến trúc gồm 5 gian với 6 vì kèo gỗ, gồm 12 cột lớn và 12 cột quân, trên diện tích mặt bằng là 209m2. Kết cấu vì kèo là “chồng rường kẻ bẩy”.
Cho đến nay, vị Thần hoàng của đình cũng chưa xác định được một cách cụ thể, vì do các nguồn tài liệu về thần phả, sắc phong thất lạc và mất mát. Nhưng theo sách Thanh Hóa Chư thần lục thì làng Thanh Xá trước đây có thờ một nữ thần “Tiên chúa Thuần ý nguyện phi hiển linh tôn thần”.
Về lai lịch vị thần có ghi: Triều nhà Tống có một người con gái hình như con ngựa trắng, gặp khi loạn lạc xâm lăng, nàng ở ẩn tại chân núi Trường Sơn rối mất ở đó. Thôn đã lập một miếu nhỏ để thờ gọi là “Công Chúa Tiên Nương”, từ đó rất linh ứng. Có lẽ do sự linh ứng của vị thần mà sau này người dân Thanh Xá đã tôn bà làm Thần hoàng của làng và được thờ ở đình Thanh Xá.
Hàng năm, cứ đến ngày 15 tháng giêng và ngày 15 tháng 7, xuân thu nhị kỳ, dân làng tổ chức làm lễ cầu yên tại gia đình. Mỗi gia đình đều phải làm một lễ dặm để cũng tế tại đình.