Tên di sản : Đình Làng Thành
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : Số 3250/QĐ-UBND
Giới thiệu
Di tích hiện nay có chiều dài móng nền tiền đình là 144m; rộng 7,2m (kể cả hiên). Hiên tiền đường còn sót đá bó nền ở một vài đoạn. Móng nền được xây gạch chỉ có niên đại thế kỉ XVIII, dưới đặt đá hộc kè móng, chất kết dính băng vôi già tro có lẫn cát muối.
Như vậy, có thể ước tính tiền đường ngôi đình có 5 gian, 4 gian hai bên có bước gian bằng nhau là 2,8m. Riêng gian giữa có bước gian 3,2m. Tại Hậu cung, phần tường, hai vì kèo và đòn nóc còn tương đối nguyên vẹn, vì kèo bằng gỗ lim xẻ chữ nhật, to, tương đối chắc chắn, kết cấu đơn giản kiểu chống nóc, thượng lương bằng gỗ lim xẻ tiết diện chữ nhật, gờ trổ chân khay, lòng lõm xuống đục chữ ghi niên hiệu tôn tạo, lòng được sơn son đã bị bong, chữ trên thượng lương đề: “Hoàng Triều Khải Định nhị niên...Đại cát tôn tạo”. Năm 1962 khi dỡ Đình để làm các công trình công cộng thì các xà gồ, cùng các cầu phong, li tô bằng gỗ lim ở hậu cung cũng bị dỡ, nhân dân dùng luồng làm đòn tay và rui, mè lấy ngói vẩy cũ của đình lợp lên để thờ tự. Hậu cung có kích thước nền 3,6m x 4.2m.
Theo nhiều người dân làng thành mô tả, ngôi đình làng thành là ngôi đình lớn, cột bằng gỗ lim, to hàng ôm, các hàng xà và các vì đều làm bằng gỗ lim, năm 1962 dỡ đình ra xẻ cột để đóng khung bàn và làm các chuồng cửa, nhiều người đi biển còn mô tả đình làng Thành to, cao lại làm trên nền đất cao, nên cư dân lấy nóc đình làng Thành để làm vị trí xác định hướng khi ra biển.
Những dấu tích còn lại tại đình như: đá bó hè, đá tảng cột hiên, đá tảng chân cột có 2R = 48cm, cũng đã chứng minh cho sự hoành tráng của kiến trúc đình làng Thành xưa kia. Khu vực nội tự đình làng Thành là 3.500m2 gồm: Đình, hậu cung, sân đình và các công trình nội tự. Khu vực nội tự và vườn + ao + ruộng công trình của đình có diện tích là 8.486m2.
Ngày 14/7/2005 đình làng Thành đã được UBND huyện Nga Sơn cấp chứng nhận quyền sử dụng đất số 00205/QĐ 698 - UBNS với diện tích là 8,486m2 để xây dựng đình làng.
Những năm gần đây, con em địa phương đi làm ăn ở nơi xa cùng bà con trong xã đã góp công, góp của sửa chữa lại Hậu cung, xây mới 3 gian Tiền đường trên nền cũ, đồng thời cũng đã xây các bàn thờ tưởng niệm các liệt sỹ đã chiến đấu và hy sinh vì quê hương Nga Thành tại sân đình.
Các hiện vật trong di tích:
Trong hậu cung đình làng Thành còn giữ nguyên đồ thờ cổ xưa gồm:
3 thần vị của 3 vị Hồ, Mai, Phạm, bằng gỗ thế kỉ XX.
3 ngai thờ bằng gỗ cổ, niên đại thế kỉ XIX.
3 lư hương sứ cổ thế kỉ XIX.
1 mâm bồng to cổ.
Các đài gỗ, chân nến, ống hương bằng gỗ cổ.
3 nậm rượu, chén bằng sứ thế kỉ XIX.
Một bàn kinh bằng gỗ chạm khắc thế kỉ XIX.
1 hộp sắc đựng 4 đạo sắc phong.
Đạo sắc Lê Cảnh Hưng bị rách nhiều chỗ (1754).
Đạo sắc Khải Định Cửu Niên (1924).
Đạo sắc Tự Đức năm thứ 31 (1878).
Đạo sắc Đồng Khánh năm thứ 2 (1887).
1 cây nến bằng gỗ được trạm theo phong cách thế kỉ XVIII. Ngoài tiền đình có bộ kiệu long đình có phong cách thế kỉ XIX.
Bàn Hội đồng các đồ thờ phong phú nhưng đều là đồ mới do con em Nga Thành ở các nơi mới cung tiến, giàn trống, chiêng cũng đều mới được cung tiến. Ngoài sân đình còn lưu giữ các vật liệu cổ của đình trước kia như: đá tảng cột hiên bằng đá, bể cảnh của đình bằng đá và các trụ đá cắm cờ lễ hội của đình...