Tên di sản : Đình Làng Kênh

Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa

Loại di sản : Di tích kiến trúc nghệ thuật

Sô quyết định : Số 255/QĐ- UBND

Giới thiệu

Đình Làng Kênh được xây dựng trên một thân đất cao 1m so với mặt ruộng. Đình lấy thế núi để tựa lưng, mặt nhìn ra hướng Đông – Nam. Trước đình xưa kia có một vườn cau và một ao cá khá rộng.

Về kiến trúc, đình có nhà tiền đường gồ 3 gian hai sối. Đi qua hai cửa tò vò (cuối vòm) là sân trong rộng 3m thì đến nhà hậu cung (gồm 1 gian hai sối). Ở sân trong chỉ để 1 bể đá vài chậu cảnh (trồng thuỷ tiên và hoa hợp).

Phía trước tiền đường xưa còn có hai nhà dải vũ. Đình cũng có sân khá rộng nhưng lại không có tường bao bọc xung quanh.

Tiền đường có chiều rộng 6m70, chiều dài 12m90, chu vi cột 1m25. Hai dốc đình dật cấp để tạo thành mái diêm. Cho nên nhìn từ ngoài vào, chúng ta thấy mặt trước tiền đường có hai lớp mái.

Ở xà ngang gian giữa tiền đường là tấm gỗ ghi các chữ “Công minh chính trực” để thay chức năng của bức đại tự.

Trên nóc đình xưa là rồng chầu mặt nguyệt (nhưng đã bị mất). Trên tường nóc, chỗ cổ diêm là hai con chó sói ngậm ngọc được đắp nổi bằng đất nung. Phía dưới tường hè là hai con voi cũng được đắp nổi, còn tường bên trong lại đắp hai con ngựa lớn.

Có thể nói, kiến trúc gỗ của đình đều là gỗ lim 100%. Trước đây, đòn tay, rui, mè cũng đều bằng gỗ hết, nhưng vừa qua đã bị thay thế bằng luồng. Gỗ làm đình được khai thác tại rừng Văn Bảo (Thạch Thành). Ngày ấy, tất cả các trai khoẻ mạnh đều phải tham gia vào việc lấy gỗ và kéo gỗ về làng.

Nhìn và quan sát kĩ 4 vì kèo gỗ, chúng ta sẽ nhận rõ những đặc điểm khác nhau của các bộ vì kèo như:

Hai vì kèo giữa được kết cấu theo kiểu chồng rường, kẻ bẩy.

Hai vì kèo bên làm nhiệm vụ đỡ các hoành tải, ô ván trung tâm vĩ ruồi là bức chạm khắc hình hổ phù rất đường bệ và đầy uy lực.

Bên dưới câu đầu của các vì là hệ thống kẻ bẩy, đuôi kẻ chạy ra phía ngoài để tạo thành mái cổ diềm.

Bên dưới kẻ là hệ thống xà dọc. Từ hệ thống xà dọc xuống đến là xà lòng là hệ thống các con rường để tạo thành mái thấp. Các con rường đều được chạm khắc hình cúc dây cách điệu.

Trên các ô trống của chồng rường là các bức cốn hình vuông được chạm khắc rất tinh xảo như những bức tranh nghệ thuật rất sinh động. Mỗi bức là mỗi phong cách thể hiện độc đáo.

Các bức cốn của hai bộ vì kèo giữa đều là những tác phẩm chạm khắc gỗ nghệ thuật vô giá. Chính những nghệ nhân điêu khắc gỗ Đặt Tài tài nghệ đã khắc vào đình làng Kênh những ý niệm thẩm mĩ về thế giới tự nhiên quanh con người. Thông qua các hình tượng cụ thể và cách điệu trên, ông cha ta muốn cầu mong cho làng Kênh luôn có được một cuộc sống phồn thịnh, và trường tồn mãi mãi trong tư duy cụ thế, đó là Phúc – Lộc – Thọ – Khang – Ninh. Mỗi bức cốn là một bức tranh độc đáo và sống động.