Tên di sản : Địa điểm Chùa Hưng Phúc – Nơi thờ Đào Cam Mộc

Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa

Loại di tích : Di tích lịch sử

Sô quyết định : Số 3475/QĐ-UBND

Giới thiệu

Chùa Hưng Phúc nằm trên thế đất hình chữ Vương, quay mặt về hướng nam nhìn ra làng Tam Đồng (Định Tiến) và làng Đồng Phang - xã Định Hoà - quê hương của khai quốc công thần Ngô Kinh và Hoàng thái hậu Ngô Thị Ngọc Giao mẹ vua Lê Thánh Tông; phía Bắc giáp đê sông Mã, phía Tây giáp cánh đồng Ao Quan rộng hàng trăm mẫu, phía Đông là làng Tràng Lang liền một dải. Đứng trên bờ đê sông Mã, nhìn vị trí làng Tràng Lang, chùa Hưng Phúc trong một không gian rộng rãi chúng ta thấy đây không chỉ là một vùng đất đẹp mà còn có cảnh quan thiên nhiên hùng võ.

Ngày nay, chùa Hưng Phúc đã bị phá huỷ hoàn toàn. Khu đất của chùa trước đây, hiện nay là nơi ở của hàng chục gia đình. Riêng khu vực nền chùa cũ có 4 hộ gia đình sinh sống đó là gia đình các ông, bà Phạm Thị Dít, Phạm Lê Yên, Cao Anh Thơ, Cao Anh Văn.

Nhìn trên tổng thể dấu tích ngôi chùa cũ còn rất mờ nhạt. Tuy vậy tấm bia đá của chùa trước đây cùng một số viên gạch vồ thời Lê và một ít ngói vụn được sưu tập trên nền móng cũ ít nhiều cũng cho chúng ta biết được sự tồn tại của ngôi chùa Hưng Phúc trong lịch sử, còn về quy mô, cấu trúc, nội dung văn bia cũng không cho chúng ta biết gì hơn.

Để hiểu thêm về diện mạo của chùa Hưng Phúc được các cụ già trong làng cho biết: Hệ thống chùa trước đây chỉ có một ngôi chùa chính gồm 5 gian, phía trước là sân chùa, vườn chùa và cổng chùa. Trong sân chùa được đặt tượng giống đá như chó đá, ngựa đá, nghê đá ở hai bên sân trên trục thần đạo vào chùa. Phía ngoài góc sân ở bên tả là nơi đặt trụ treo khánh đá và ở bên hữu là giếng chùa – nơi nhân dân lấy nước để cúng Phật.

Chùa chính trước đây có kiến trúc 5 gian và một hiên mở ra phía trước, nằm dọc theo thân đất quay mặt về hướng nam. Theo các kiến trúc truyền thống thì mặt chính của nhà thường được mở ngang bởi các cửa, nhưng ở đây mặt chính lại nằm đầu hồi theo thứ tự: hiên - gian thứ nhất - gian thứ hai - gian thứ ba - gian thứ tư - gian thứ năm liền với tường vì hồi.

Kết cấu các vì kèo gồm 6 hàng chân cột, phía trên là hệ thống chống rường và các kẻ suốt tạo thành một bộ khung gỗ cho một vì. Nhà có tất cả 6 vì kèo gỗ với hệ thống các cột lớn, cột nhỏ được tạo tác cân đối.

Về bài trí trong chùa: theo trí nhớ các cụ già thì gian thứ nhất (từ ngoài vào) là nơi đặt bàn thờ và tượng Đào Cam Mộc, gian thứ hai đặt bàn thờ tượng Thích Ca, gian thứ ba đặt bàn thờ tượng Quan Âm, gian thứ tư đặt tượng Ngọc Hoàng, gian thứ 5 (gian cuối cùng) đặt tượng Tam Thế. Ngoài các pho tượng trên, ở chùa còn có những loại tượng Phật khác được bố trí ở các gian thờ theo quy định của một điện thờ Phật nhưng các cụ không còn nhớ được.

Nhìn chung, chùa Hưng Phúc đã bị phá huỷ hoàn toàn, nhưng những dấu tích hiện còn cũng cho chúng ta thấy kiến trúc của chùa trước đây khá độc đáo và có quy mô lớn.

Các hiện vật trong di tích:

Tấm bia đá “Trùng san Hưng Phúc tự” dựng ngày 16-7 niên hiệu Hoằng Định thứ 7 (1606).

01 chó đá

02 chân tảng đá

Gạch thời Lê (9 viên)

Mảnh ngói, sứ...