Tên di sản : Đền thờ và Lăng mộ Vũ Sư Thước
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : Số 3033/QĐ-UBND
Giới thiệu
Khu di tích Đền thờ và Lăng mộ Vũ Sư Thước nằm ở làng Vũ Thành phía nam sông Trà Giang, tiếp giáp với đường số 5 đi huyện lỵ Hậu Lộc về phía Đông và đi thành phố Thanh Hoá theo hướng Tây Nam. Vị trí này rất thuận lợi về giao thông thuỷ bộ trong nhiều thời kì lịch sử. Hơn nữa, khu di tích này lại nằm trong khung cảnh của nhiều di tích lịch sử văn hoá và thắng cảnh đẹp của huyện Hậu Lộc. Về phía bắc là quê hương của Ủy hổ tướng quân Đỗ Tất Quý nổi tiếng dưới triều Lê, xa hơn chút nữa là Tiến Lộc (Tất Tác) vùng quê có nghề rèn lâu đời. Ở đây có núi Sơn với tháp Báo Ân thời Lý nổi tiếng trong vùng, về phía Nam là chùa Duy Tính ở Văn Lộc ra đời gắn liền với tỉnh lỵ của trấn Thanh Hoa thời Lý…Vì vậy mà trong hàng chục thế kỉ liền, mảnh đất này cũng là vùng dân cư đông đúc, tạo nên các giá trị tinh thần dân tộc có sức sống lâu bền.
Có thể nói địa điểm xây dựng Đền thờ và Lăng mộ Vũ Sư Thước ở làng Vũ Thành là vùng có cảnh quan thiên nhiên đẹp đẽ, hùng vĩ.
Đền thờ:
Về quy mô cấu trúc: Đền thờ chỉ có nhà tiền đường được xây dựng theo kiểu chữ nhất với diện tích: 26,4m2. Phía trước đền thờ là sân đền. Trong sân đền này vừa có chức năng để lễ bái, vừa là nơi dặt lăng mộ. Kiểu kiến trúc này, có thể trước đây khu di tích được kết cấu “Thượng sàng hạ mộ”. Có lẽ, do thời gian lâu ngày, sự biến thiên và tu sửa nền phần lăng mộ và đền thờ đều nằm sát nhau, ngoài yếu tố không gian kiến trúc, nó còn phản ánh một kiểu kiến trúc thời phong kiến mà trong việc xây dựng lăng mộ và đền thờ dành cho các bậc đại thần. Đây cũng là một nét khá phổ biến trong kiến trúc lăng mộ - đền thờ dưới thời Hậu Lê, đối với các bậc đại thần.
Bao quanh khu vực Đền thờ và lăng mộ là hàng rào được xây cao có tường hoa. Vườn cây lưu niên, xanh mát xung quanh càng làm cho khu di tích vừa hài hoà những cũng thâm nghiêm.
Nhìn chung, quy mô cấu trúc của đền thờ Vũ Sư Thước không lớn so với đền thờ của một số nhân vật lịch sử khác cùng thời, có lẽ là nó bị tàn phá đi nhiều. Song nó lại là ngôi đền chính được xây dựng ngay trên chính quê hương của ông, vì nó là một trong những di tích trọng điểm cho dù con cháu của dòng họ Vũ ở làng Vũ Thành toả đi muôn nơi.
Về nghệ thuật kiến trúc: Đền thờ Vũ Sư Thước dù mới được tôn tạo lại. Song về cơ bản quy mô cấu trúc và nghệ thuật kiến trúc gỗ ở đây theo lối cổ truyền của dân tộc.
Phần trên nóc được đắp bờ nóc, bờ dải. Phía trước được trang trí hình rỗng lưỡng long chầu nguyệt. Hai bên sát nóc tường vì đắp nổi hình rồng, đuôi rồng cong sát đấu trụ vuông của bờ nóc. Mái được lợp ngói mũi. Bờ giải đắp thành hình tam cấp, tạo nên sự vững chắc của kiến trúc mái.
Như vậy, với kết cấu kiến trúc, rõ ràng đền đã được tu sửa nhiều lần.
Lăng mộ:
Trước đây, toàn bộ đất đai của khu vực này rộng đến hàng mấy héc ta, chỉ dùng cho việc xây dựng đền thờ và lăng mộ Vũ Sư Thước, nhưng qua thời gian và những biến động, vì thế mà khu di tích này thu hẹp đi nhiều. Do đó, cảnh quan khu di tích cũng mất đi vẻ thoáng đãng và trang nghiêm. Tuy nhiên, do sự bảo quản của dòng họ, nên khu di tích hiện vẫn còn được diện mạo cũ.
Khu lăng mộ được phân bố thành 2 phần gồm Mộ và Lăng:
Phần Lăng được cấu trúc như một miếu thờ nhỏ, phía dưới đế lăng cao 1,40, vuông 4 mặt. Phía trên cấu trúc gồm 3 cửa: cửa trước lăng (cửa chính và 2 cửa góc). Phía trong để bát hương thờ. Trên cùng là mái lăng cấu trúc thành 4 mái, cong ở 4 đầu góc, lợp ngói mũi. Đây là một dấu ấn kiến trúc mới được tu sửa lại trong mấy năm trở lại đây.
Tóm lại: Toàn bộ cấu trúc của lăng là theo kiểu hình trụ chóp, vuông thành sắc cạnh của 4 mặt. Về nghệ thuật trang trí không có gì đặc biệt. Nhưng dù sao, quá trình giữ gìn, tôn tạo của con cháu trong dòng họ Vũ cũng nói lên được niềm tôn kính của con cháu trong dòng tộc và quê hương Thanh Hoá đối với ông. Nó cần được giữ gìn, tu bổ, bảo vệ để xứng đáng là một lăng mộ của một vị đại thần ở triều Hậu Lê có nhiều công lao.
Cấu trúc phần mộ: không có gì đặc biệt, được chia làm hai phần chính đế mộ và thân mộ. Phần đế mộ xây theo kiểu tam cấp gồm 6 bậc với diện tích 8,92m2, vuông thành sắc cạnh – bốn mặt. Phần thân mộ cao 1,55m theo hình trụ chóp.
Tóm lại: khu di tích đền thờ và lăng mộ Vũ Sư Thước về quy mộ cấu trúc không lớn nhưng nó được xây dựng ngay trên chính quyền quê hương ông. Vì vậy, nó có ý nghĩa to lớn trong việc bổ sung thêm những tư liệu cần thiết về cuộc đời và sự nghiệp của ông mà nguồn tài liệu cần thiết về cuộc đời và sự nghiệp của ông mà nguồn tài liệu trong chính sử còn bỏ trống.
Các hiện vật có giá trị trong di tích:
Cuốn sách tư liệu Vũ Sư Thước, do Ban Quản lí di tích dòng họ Vũ sưu tầm và tuyển chọn bao gồm: Tư liệu lịch sử, bản dịch câu đối, sắc phong, ảnh về di tích,…
Hiện vật: Bát hương bằng đá và bằng sứ, ngai thờ và bài vị, 2 đạo sắc phong (thời Nguyễn), áo thờ, mũ thờ, hia thờ, đai thờ, lộc bình, ống hương, đai đao, hạc thờ, chuông trống, mâm bồng, đài rượu.