Tên di sản : Đền thờ Bia ký Tiến sĩ Cao Cử
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di sản :
Di tích kiến trúc nghệ thuật
Sô quyết định : Số 4176/QĐ-UBND
Giới thiệu
Đền thờ Tiến sĩ Cao Cử được xây dựng trên thửa đất số 697 với diện tích 900m2. Đền hướng Đông.
Khu vực bất khả xâm phạm của thửa đất 697 có chiều dài 45m; chiều rộng 20m; diện tích 900m2.
Mặt bằng di tích: chiều dài 9,3m; chiều rộng 6,34m; với diện tích xây dựng là 59m2.
Phân khoảng: gian thứ nhất 2,43m; gian thứ 2 (gian giữa) dài 2,48m; gian thứ 3 dài 2,3m; hai hồi rộng mỗi bên 1m; cột cái đến cột cái 1,77m; cột cái đến cột quân sau 1,05m; cột quân đến cột hiên sau 0,71m; cột hiên đến tường hậu 0,22m; tường dày 0,25m; cột cái đến cột quân trước dài 1,45m; cột hiên đến giọt nước hiên dài 0,9m.
Cấu trúc kiến trúc di tích:
Đền xây dựng theo kiến trúc cổ ba gian 4 vì gỗ. Hai hồi xây tường và xây hậu, phía trước dừng vào hàng cột cái, cho rộng hè cao cửa.
Vì kèo kiến trúc hai vì thuận (hai bên) giống nhau gồm 5 cột gỗ và cột gạch đỡ bẫy phía trước, phía sau có cột hiên và gác tường, gồm hai cột cái, hai cột quân, cột hiên sau, phía trước bẩy trốn cột hiên
Hai vì giữa lại trốn cột sau để cho rộng lòng.
Vì kèo cấu trúc chung giống nhau: Phía trước con ngang bẩy hiên, chồng rường hè, phía trên cột cái chồng rường giá chiêng trước sau. Phía sau từ cột cái đến hiên là kẻ chuyền.
Cột trụ là tròn, xà vuông xoi cầu kì theo kiểu sống dừa hai mặt trước sau.
Đường nét chạm trổ ở đòn bẩy, rường tinh tế, họa tiết trang trí tứ quý chèn tứ linh thanh chắc uyển chuyển.
Phần xà cấu trúc thượng hạ, phía trên có mào hoành, xà kép để trang trí các bức xuân hoa. Cột cái cao 3,7m; cột quân cao 2,9m; cột hiên sau cao 2,4m.
Đặc biệt hệ thống tảng kê được chạm cổ bòng rất tinh tế gồm có 4 tảng cột quân trước, hai cột quân sau, hai tảng hiên sau (gian giữa) phần cổ bòng cao 0,26m.
Bài trí đồ thờ:
Đồ thờ ở đây thực sự phong phú, có cửa vòng, phần đại tự có hai bức: “Hương tinh tứ”; “Cao môn địa”; câu đối có 6 đôi (12 bức)
Bàn thờ có 3 bàn ở ba gian gồm 6 hương án:
Bàn thờ 1: Hương án trên cao: 1,05m; dài 1,60m; rộng 0,98m; hương án trước cao 1,04m; dài 1,21m; rộng 0,52m.
Bàn thứ 2 (giữa). Long ngai trên bệ gỗ
Hương án trước cao 1,41m; dài 1,27m; rộng 0,65m.
Bàn thứ 3: Hương án trên cao: 0,94m; dài 1,61m; rộng 0,97m. Hương án trước cao: 1,04m; dài 1,21m; rộng 0,52m.
Hiện vật trong đền thờ Cao Cử:
Khám long cung cao 1,08m; dài 0,68m; sâu 0,51m.
Hòm đựng hia – hài cao 0,42m x 40 x 0,40m.
Hòm đựng áo, cân đai cao 0,29 x 56 x 0,56.
Hộp đựng mũ cao 0,46 x 33 x 0,30m.
Thần vị cao 1m; rộng 0,30m…
Thần vị đề:
Tiên tổ Tứ Ban
Bính Tuất khoa đệ tam giáp đồng
Tiến sĩ xuất thân, kinh Bắc đạo
Giám sát ngự sử Cao Tiên Sinh chi Thần vị.
Hai đạo sắc phong thời Lê
Mũ áo cân đai, hia vua ban.
Bộ bát biểu
Bia đá cao: 1,2m; rộng 0,65m.