Tên di sản : Đền làng Riếng

Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa

Loại di tích : Di tích lịch sử

Sô quyết định : 180/QĐ-UBND

Giới thiệu

Quy mô kiến trúc cũ:

Theo lời kể của các cụ cao niên cho biết: trước kia Đền Riếng được xây dựng trên đỉnh Đồi Riếng, Đền tọa lạc theo hướng Nam, có kiến trúc 3 gian, gồm nhà Tiền đường và Hậu cung, Đền có kết cấu kiến trúc kiểu chồng rường, kẻ bẩy, toàn bộ công trình được xây dựng bằng chất liệu gỗ; trong đó thưng, ván được làm bằng gỗ xoan, lát. Hệ thống các cột được làm bằng gỗ lim có thế rất vững chắc. Hậu cung là nơi linh thiêng nhất cũng là nơi thần ngự nên được để các đồ thờ như: Long ngai, thần vị, sắc phong, hòm sắc, hương án, kiệu rước,…và được đóng kín cửa, chỉ khi nào làng có dịp lễ hội, tổ chức tế lễ Hậu cung mới được mở cửa để cho mọi người vào thắp hương, dâng đồ lễ. Nhà Tiền đường là nơi các ông Mục, những người có chức sắc trong làng và nhân dân tập trung tế lễ, giao lưu trong những ngày lễ hội. Năm 1992, Đền bị phá làm trường học, đến năm 1997, do đất chật người đông nên đất cũ của Đền được chia cho dân ở. Năm 1999, với truyền thống “Uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây” của dân tộc và để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tín ngưỡng của nhân dân trong vùng, bằng nguồn vốn tự đóng góp nhân dân đã xây dựng nên một gian Hậu cung làm nơi thờ tự ở vị trí đất ngày nay, cách vị trí đền cũ khoảng 100m. Sau này khi có điều kiện nhân dân cùng với chính quyền ở đây sẽ khôi phục, xây dựng, tôn tạo lại ngôi đền với quy mô khang trang, bề thế hơn.

Quy mô kiến trúc ngày nay: Đền tọa lạc theo hướng chính Nam, trên nền đất rộng, thoáng mát, xung quanh là đồi núi và bản làng sinh sống. Trong điều kiện kinh tế đang còn khó khăn, nhân dân bằng nguồn vốn đóng góp đã xây dựng 1 gian 2 chái vẩy, làm nơi thờ tự theo lối kiến trúc mới, đơn giản, kiểu 2 tầng, 8 mái. Nhà có kích thước chiều dài 4,1m, chiều rộng 4,1m. Chiều cao từ đỉnh mái xuống nền là 4,5m.

Hệ thống cột, xà được làm bằng gỗ xoan, đòn tay được làm bằng luồng, mái lợp ngói. Để tạo nên sức chịu lực của cả công trình, hệ thống 4 cột gỗ có kích thước chiều cao từ tầng mái dưới xuống là 3,2m, kích thước đường kính của cột là 50cm, có thế vững chắc để đỡ cả hệ thống công trình. Ba bức tường có kích thước chiều cao là 2,05m, phía trước để thống thiên nhìn ra phía đường làng. Ở gian giữa được xây bệ ngồi bằng chất liệu xi măng có kích chiều dài là 2,50m, kích thước chiều rộng là 2,23m, để mỗi khi tế lễ các ông Mo, ông Mục ngồi đọc bài cúng và tế lễ.

Hệ thống các cột được liên kết với các xà lòng, đầu các cột liên kết với nhau bằng câu đầu, trên câu đầu có nhiệm vụ đỡ chếnh. Trên chính giữa có một trụ có nhiệm vụ đỡ giao nguyên của các vì kèo tạo thành chóp mái. Phần mái dưới được tính từ đỉnh các cột xuôi xuống dưới để đỡ hoành tải bằng bán vì kèo. Hệ thống mái dưới cách mái trên phần cổ diêm là 30cm, có tác dụng tạo khoảng sáng, thoáng cho ngôi đền.

Khoảng cách từ sân lên đền là 70cm, được xây bằng hệ thống 4 bậc có kích thước chiều cao mỗi bậc là 17cm, chiều dài mỗi bậc thềm là 1,95m. Hai bên được xây bồn để trồng hoa, cây cảnh. Do đời sống nhân dân còn khó khăn, nguồn kinh phí còn eo hẹp nên khu vực sân của đền đang còn là sân đất. Sau khi di tích được xếp hạng, nhân dân cùng với chính quyền địa phương sẽ có kế hoạch xây dựng, tôn tạo lại ngôi đền, cùng với các công trình phụ khang trang hơn.

Hệ thống thờ tự tại đền:

Đền Làng Riếng có hệ thống thờ tự gồm có 2 bệ thờ bằng chất liệu xi măng ốp gạch mem màu mận chín. Hai bệ thờ có kích thước bằng nhau với chiều cao 75cm, chiều dài là 2,60m. Bệ thờ thứ nhất đặt ngai, bài vị, đôi kiếm thờ, hạc, hai chân nến, hai bát hương đá mới; bệ thờ thứ hai đặt mâm bồng và đôi ống hương. Bên hông trái và hông phải được đặt 01 hương án cũ và 01 kiệu rước cũ có mảng chạm nổi hình tượng rồng phượng rất đẹp, phía trước của kiệu rước có dòng chữ Hán: “Bảo Đại lục niên hạ nhật tạo”, được dịch nghĩa là: “Tạo dựng vào mùa hạ niên hiệu Bảo Đại thứ 6 (1930).