Tên di sản : Cụm di tích thắng cảnh Lạch Bạng

Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa

Loại di tích : Di tích lịch sử

Sô quyết định : 1539/QĐ – BTBVH

Giới thiệu

Đền Lạch Bạng: Dựng trên mỏm núi Du Xuyên nhô ra cửa Bạch Lạng giống như đầu rùa theo hướng đông nam nhìn ra cửa biển. Đền cấu trúc theo hình chữ “Nhị” gồm: Nhà tiền đường năm gian dài 1,3m, rộng 7,2m. Hai bên có hai cột nanh kiểu lồng đèn, đình cột nanh có gắn nghê. Mặt trước có ghi câu đối. Trước tiền đường là sân rộng 3,5m và Tam quan. Nhà Tam quan kiến trúc theo kiểu gác chuông hai tầng hai bên cửa, đặt hai vị võ tướng. Tay cầm đại đao đứng và voi chầu. Phía sau tiền đường là chính tẩm rộng 7,5m, dài 6,5m là nơi đặt long ngai bài vị các nhân vật được thờ.

Bên trái đền là bia và nhà che cho bia. Bên phải đền là một khoảnh đất rộng kéo dài đến cửa Lạch là bệ thờ chúng sinh. Phía sau đền còn rộng 7m.

Về nghệ thuận kiến trúc: Điểm nổi bật trong kiến trúc đền Lạch Bạng là thấp và hẹp, các kiến trúc đều xây theo kiểu cổ điển hai tầng. Do vậy, nhìn tổng thể kiến trúc không nặng nề, trái lại rất thanh thoát nhưng cũng rất hoành tráng bề thế, các vì kèo vẫn kết cấu theo nguyên tác chung, gồm các thành phần cột cái, cột quân, cột hiên và các đường xà vẫn là lối truyền thống như thường gặp ở các miếu khác.

Đề tài tramg trí long ly quy phượng và lá hoa cách điệu. Đáng chú ý hơn cả là kẻ bẩy ở nhà tiền đường đều chạm khắc hình rồng nối với bút pháp điêu luyện người sỹ nhân sử dụng tài tình, lối chạm bồng bềnh kết hợp với chạm bẹt đã thể hiện toàn thân rồng nhô hẳn trên mặt phẳng gỗ. Thoạt nhìn như một mảng chạm khắc ghép vào kẻ bẩy song thực tế nó là một khối gỗ liền được tỉa tót công phu. Toàn thân rồng trong tư thế như đang quan sát để rồi vùng lên với sức mạnh của một con vật quyền quý. Phong cách thể hiện thoáng đạt, lối bố cục, đường nét chắc khỏe. Đây là nghệ thuật thế kỷ XVII còn giữ được trong toàn bộ kiến trúc ở đền Lạch Bạng.