Tên di sản : Chùa Mật Đa (Cụm di tích lịch sử Nam Ngạn)
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di sản :
Di tích kiến trúc nghệ thuật
Sô quyết định : 1281/ QĐ - BTBVH
Giới thiệu
Chùa Mật Đa: trong chùa có 12 pho mộc tượng, tượng Phật và các bức Hoành phi, câu đối liên hoa đều được chạm khắc công phu. Chùa có 2 kiến trúc chính: điện thờ chính và nhà tổ. Kiến trúc chùa kiểu chữ Công, vì kèo kết cấu kiểu chữ T, kiến trúc gỗ trong chùa đều là loại gỗ lim chắc chắn. Tường nhà, tam quan, hàng rào quanh chùa đều được xây dựng chắc chắn.
Chùa thuộc hệ phái Bắc Tông, kiến trúc theo hình chữ Đinh gồm nhà Tiền đường 5 gian và Hậu cung 2 gian. Chùa xây dựng kết cấu khung gỗ Lim, trang trí chạm trổ văn hoa sắc sảo, mái cong lợp ngói âm dương, bên trong chánh điện là bức đại tự sơn son thếp vàng chạm 3 chữ “Mật Đa tự”, vào gian giữa là bức đại tự với dòng chữ “Pháp giới Mông huân”, Hậu cung là nơi thờ tượng Phật, chùa còn có rất nhiều tượng pháp, tượng Tổ, tượng Mẫu, hai bên trang trí hai pho tượng Hộ pháp khuyến thiện và trừ ác cao hơn 3m, ở gian tả chùa còn lưu giữ một pho Thổ tượng.
Trong 2 cuộc chiến tranh chống Pháp và đế quốc Mỹ chùa cũng chung với số phận của dân tộc bị tàn phá, nhất là thời chiến tranh bằng không quân của đế quốc Mỹ suốt nhiều năm đánh phá cầu Hàm Rồng, chùa là chỉ huy sở, là nơi tập kết lương thực, thực phẩm, vũ khí đạn dược, là nơi cấp cứu và nuôi dưỡng bộ đội. Ni sư Thích nữ Đàm Xuân, dành trọn tình thương và lòng nhiệt tình chăm sóc thương bệnh binh ngay tại chùa, sư dỡ nhà làm hầm trú ẩn cho các chú bộ đội, tháo cánh cửa chùa làm cáng cứu thương. Sư không quản gian khổ huy sinh đã cùng trực chiến, lo cơm nước cho bộ đội, Ni sư Đàm Xuân sống tốt đời đẹp đạo cho muôn đời sau.
Chùa Nam Ngạn trải qua nhiều biến cố thăng trầm của thiên nhiên và thăng trầm cùng lịch sử đất nước. Sau ngày đất nước được hoàn toàn thống nhất, được sự quan tâm của chính quyền và các cơ quan ban ngành địa phương, chùa được tu bổ sửa chữa khang trang to đẹp như ngày hôm nay. Nơi đây là điểm thu hút khách thập phương tới niệm Phật và vãn cảnh chùa.