Tên di sản : Chùa Linh Giang
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : Số 4141/QĐ-UBND
Giới thiệu
Theo lời kể của các cụ cao niên trong làng thì chùa Linh Giang trước đây được xây dựng trên một diện tích đất khá rộng, gần 9 sào với bề thế kiến trúc khá đồ sộ gồm 4 dãy nhà. Dãy thứ nhất 5 gian thì Tam bảo Phật, dãy thứ 2 ba gian là nhà thờ Tổ, dãy thứ ba phủ Mẫu 3 gian. Một dãy liền nhà thờ là nơi ở của nhà Phật. Trước kia chùa có gác chuông lớn, liền với gác chuông là tháp, trước chùa là sân được nối ra bến Ngự đi theo đường thủy lên chùa. Hiện nay tháp cổ đang còn, tháp được xây dựng khá đồ sộ, nằm trước sân chùa. Hệ thống gác chuông năm xưa đã bị phá không còn giữ được đúng hiện trạng như xưa, hiện nay chùa còn lại 3 gian thờ Tổ, kiến trúc đá khá vững chắc làm nơi bài trí tượng và đồ thờ.
Nhà được xây dựng cao hơn mặt sân 1,35m, trước chùa là hệ thống sân được lát gạch gồm 7 bậc lên xuống. Bước lên nhà thờ tổ là ngôi nhà 3 gian xung quanh có tường xây bảo vệ.
Phía bắc giáp đường liên xã
Phía nam giáp sông Mã
Phía tây giáp thửa số 125/636
Phía đông giáp đường liên xóm.
Cấu trúc chùa:
Chùa được đặt trên một giải đất ven sườn chân núi Phú Lĩnh với diện tích 22,66m2.
Diện tích sân: 60m2, được lát gạch vuông 30cm x 30cm, phía đông có xây tường bảo vệ. Các bậc sân có xây bao bằng gạch dày kiểu gạch Trần - Lê. Mặt bậc lên xuống được lát bằng những phiến đá bằng phẳng với độ cao so với mặt sân 1,25m. Mặt bằng kiến trúc gồm 3 gian tính theo chiều ngang. Gian thứ nhất từ cột đến cột 2,30m, gian thứ hai (gian giữa) 2,20, gian thứ ba từ cột đến cột 2,13m. Tính theo chiều ngang gồm 4 hàng cột .
Tính theo chiều dọc. Từ cột hiên đến cột cái 1,60m. Từ cột cái đến cột cái 2,85m. Từ cột cái đến hiên sau 0,90m. Nhà được dựng bằng hệ thống kiến trúc đá khá vững chắc bao gồm cả bộ khung cửa làm bằng đá.
Hệ thống cột đều có chân tảng đá chạm hình vuông vừa khít chu vi cột. Thân cột làm bằng đá xanh cột cái chiều cao 2,15m; rộng 25cm x 25cm. Thiết diện cột 0,5; lõi 0,22. Phía trên cột có bán đấu làm bằng đá xanh đỡ rui bẩy.
Cột hiện phần thân cột bằng đá xanh hình vuông có chiều cao 1,5m. Chiều rộng 0,20m x 0,20m, tiết diện cột 0,50, lõi 0,22. Tất cả hệ thống cột cái, hiên đều có hệ thống chân tảng được làm bằng đá xanh, chân tảng 14 x 14 x 12.
Cột được chia làm 2 phần: Bát đấu, thân cột, chân tảng đều làm bằng đá xanh. Ba gian có 4 vì kèo kết cấu kiểu chồng rường giá chiêng, soi gờ chỉ hai vì.
Kẻ nghè phía trong dài 0,40cm chui qua cột cái và cột hiên là kẻ bẩy đỡ hoàn toàn vì kèo tạo nên kết cấu liên hoàn chặt chẽ, chắc khối.
Đặc biệt ở di tích chùa Linh Giang này toàn bộ hệ thống khung nhà, toàn bộ bằng đá khá vững chắc, ngưỡng và bao cửa được tạo tác bởi những phiến đá xanh liền khối. Cột được ghép khéo léo bởi phần bao và ngưỡng bát đấu đỡ kẽ, rui bẩy vì kèo từ gian này đến gian kia. Khung ngưỡng cửa được tạo bằng những tảng đá xanh liền khối, với sự khéo léo của nghệ nhân đã tạo tác có chiều cao 0,22cm, dày 15cm được tạo một đường sâu vừa khít bởi những tấm cửa gỗ.
Phần bao cửa toàn bộ cũng làm bằng đá xanh liền tấm. Chiều cao bao cửa 8cm, chiều dài đi hết ba gian.
Các loại hoành tải (đòn tay) rui mè làm bằng các loại gỗ lim, sến, táu. Chạy suốt 3 gian có hệ thống xà dọc trên các quá giang, vì kèo trang trí đơn giản.
Các hiện vật trong di tích:
Chuông đá:
Chất liệu chuông đá làm bằng đá xanh, có hình tròn đường kính chuông 0,8cm, chiều cao 0,20cm, lợi chuông 0,5cm, núm chuông 0,7cm, chuông rỗng phía trong.
4 pho tượng phật gỗ:
2 pho tượng đức ông còn gọi là đức chúa, chất liệu làm bằng gỗ, đầu đội mũ cánh dìu, tay bút, tay nghiên, vị này kiêm 18 chức năng quan trọng nhất của nhà phật.
Pho tượng đức thánh hiền được tạo tác chất liệu bằng gỗ, chiều cao tượng 65cm. Tượng đầu đội mũ thất phật trên mình khoác chiếc áo cà sa, tỏ ý thanh y, tính y, thần thục y.
Pho phật tổ: chất liệu được tạo tác bằng gỗ.